Wie een ‘goede leider’ wil zijn, kan wat leren van de bever. De bever wordt ook wel eens de ecosysteemingenieur van de natuur genoemd. De dieren zijn namelijk in staat om hun omgeving naar hun hand te zetten en zo een biotoop te creëren waar ook andere dier- en plantensoorten kunnen floreren. Het is een eigenschap die de leiders van de toekomst zich, in een ondernemingslandschap in volle transitie, best eigen maken.
Bevers hebben een fundamentele impact op hun ecosysteem. Door dammen te bouwen en waterwegen te veranderen, creëren ze onder andere plekken van stilstaand water. Uiteraard doen ze dat voor zichzelf, al heeft dat ook een positieve bijwerking op hun omgeving. Met de stilstaande plas water creëren ze namelijk een stukje habitat waar ook andere dieren en planten in gedijen.
De parallel met bedrijven en heel het concept van de ecosysteemeconomie ligt voor de hand. De toekomst van bedrijven ligt immers in heel het transitieverhaal. Ondernemingen zullen zich steeds meer moeten organiseren conform ESG-normen. Ze zullen op termijn rekening moeten houden met impact van hun activiteiten op stakeholders, met hun ecologische impact, enz. Dat betekent dus processen aanpassen en investeren.
Een bedrijf: onderdeel van een grotere logistieke keten
Het geloof groeit dat bedrijven niet langer benaderd moeten worden als een silo binnen een bepaalde sector, maar binnen een breder ecosysteem. Een bedrijf maakt immers deel uit van een groter geheel. Zeg maar: een grotere logistieke keten. Iedere schakel in die keten is met elkaar verbonden en heeft dus invloed op elkaar.
We kunnen schokbestendigheid meten op bedrijfsniveau, maar daar stopt het niet.
Neem schokbestendigheid. We kunnen schokbestendigheid meten op bedrijfsniveau, maar daar stopt het niet. Het gaat niet alleen om uw eigen schokbestendigheid, maar ook van die van uw leveranciers en uw klanten. Want als bijvoorbeeld één van uw klanten niet schokbestendig is en in financiële problemen komt door een plotse schok, dan brengt dat ook uw financiële gezondheid in gevaar. Mogelijk kan uw klant u niet langer betalen of gaat hij zelfs failliet, wat uiteraard een negatieve invloed heeft op uw cashflow.
Sillcon Valley Bank en Signature Bank
Hetzelfde geldt natuurlijk voor de klanten van uw klant. Want als zich daar plots een schok voordoet, dan kan dat indirect ook een effect hebben op uw bedrijf. Kortom, alles wat zich binnen dat ecosysteem afspeelt, kan ook een invloed hebben op uw bedrijf.
Dat schokbestendigheid een systemisch karakter heeft, is bijvoorbeeld ook de reden dat na de val van Sillicon Valley Bank en Signature Bank paniek ontstond voor contaminatie. Zeker in de bankenwereld bestaat er een enorme onderlinge verwevenheid. De val van één speler kan onverwachte consequenties hebben voor andere instellingen die op eerste zicht robuust blijken.
Opportuniteiten in het grotere geheel
Als de leider van morgen denkt zoals een ecosystem engineer, of zoals de bever, en beseft dat hij deel uitmaakt van een breder ecosysteem, dan creëert dat ook enorme opportuniteiten. De bever zorgt weliswaar goed voor zichzelf, maar zorgt ervoor dat ook andere organismen binnen het ecosysteem kunnen floreren. Het is een gegeven waar een bedrijf in de toekomst rekening mee zal moeten houden of waar het zich minstens aan kan spiegelen.
Binnenkort, als het ESG-denken helemaal is doorgedrongen, zal elk bedrijf zich namelijk moeten richten op de duurzaamheid van zijn ecosysteem. Wanneer het merkt dat een bepaalde klant of leverancier zich nog niet met die transitie heeft beziggehouden, en dus nog niet ESG-fit is, dan kan het de rol van voortrekker opnemen.
Meestal bestaat de reflex om af te stoten wat niet in het traditionele kraam past. Vanuit compliance oogpunt willen we er dan immers niks mee te maken hebben. Maar hiermee creëert u een negatief effect. Zou het niet beter zijn om die partijen mee te nemen in het transitieverhaal? Door partnerships aan te gaan, kunt u als bedrijf een situatie creëren waarin u uw ecosysteem positief kunt beïnvloeden. Parallel dus met wat de bever doet.
Noodzakelijke partnerships
Bedrijven hebben alle baat bij ecosystem engineering, omdat ze op die manier een sleutelrol opnemen in hun ecosysteem. Neem de bever weg en het ecosysteem stort in elkaar. U kunt er dus naar streven om het ecosysteem zodanig positief te beïnvloeden dat uw bedrijf er een essentieel onderdeel van wordt. Pas dan mag u zich future fit noemen.
Bedrijven hebben in de toekomst de taak om die rol op te nemen of er toch minstens rekening mee te houden. Het volstaat niet langer om alleen de blik naar binnen te werpen en intern orde op zaken te hebben. We zien steeds meer bedrijven die ook maatschappelijk relevant willen zijn. Ze gaan rekening houden met de maatschappelijke uitdagingen die spelen. Typisch daaraan is dat die uitdagingen een heel complex karakter hebben. Het zijn zaken waar een individueel bedrijf eigenlijk niet zoveel invloed op heeft. Daar zijn altijd partnerships voor nodig.
SDG17: Partnership for the goals
Laat het ook een subtiele verwijzing zijn naar de Sustainable Development Goals (SDG of Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen) die de Verenigde Naties tegen 2030 wil realiseren. Het streeft daarin onder andere naar gendergelijkwaardigheid, een wereld zonder armoede, kwaliteitsonderwijs, betaalbare en duurzame energie, eerlijk werk, enzovoort. De laatste is SDG17 en heet Partnership for the goals oftewel partnerships om doelstellingen te bereiken.
Een bedrijf dat een voortrekker wil zijn en erin slaagt om het ecosysteem te mobiliseren, kan een echte leiderschapsrol opnemen.
Niet toevallig, want al die aparte SDG’s bevatten heel complexe problemen en staan ook allemaal in verbinding met elkaar. Het besef groeit dat deze uitdagingen dan ook alleen maar aangepakt kunnen worden door partnerships aan te gaan. En binnen ecosystemen verschillende partijen met andere achtergronden en competenties samen te brengen. Een bedrijf dat een voortrekker wil zijn en erin slaagt om het ecosysteem te mobiliseren, kan een echte leiderschapsrol opnemen.
Denken als een bever
Een bedrijfs-‘leider’ moet dus net als een bever denken in ecosystemen en niet enkel naar binnen kijken. In de buitenwereld zijn het immers niet allemaal concurrenten en bedreigingen. Het is een gedachtengang die echt moet veranderen. Bedrijfsleiders moeten net op zoek gaan naar opportuniteiten om de buitenwereld aan te haken in projecten en via partnerships. Deze manier van denken en werken heeft alleen maar voordelen. Bedrijven hebben er alle baat bij om het ecosysteem in stand te houden. Valt dat ecosysteem weg, dan valt ook de habitat waarin iedereen kan floreren uit elkaar en dat kan een bedreiging vormen.
Stel dat u in een bepaald project werkt met een partner, maar u hebt geen beeld van wie die partner juist is. Laat staan dat u weet wie er in zijn ecosysteem zit. Dan loopt u welbepaalde risico’s. Als u morgen een partnership aangaat met een bedrijf dat volgend jaar niet meer bestaat, hoe kunt u dan op een lange en duurzame wijze samenwerken? Zelfs als u in een project stapt met een bedrijf dat op alle vlakken prima presteert (kredietwaardigheid, betaalgedrag, schokbestendigheid, enz.), maar dat heeft op zijn beurt in zijn netwerk probleemgevallen zitten, dan kan dat ook een weerslag hebben op uw eigen bedrijf.
Proactief schakelen
De mate waarin uw bedrijf duurzaam, kredietwaardig en schokbestendig is, is niet alleen afhankelijk van wat er binnen uw eigen muren gebeurt. Maar ook van wat er x aantal schakels verder gebeurt in uw logistieke keten. U dient op dat vlak dan ook een proactieve houding aan te nemen en het volledige ecosysteem te bekijken waar u in zit.
En eigenlijk is dat allemaal geen nieuwe denkwijze. U kunt het vergelijken met de geboorte van een kind. U wilt vanaf de eerste dag dat het kind opgroeit in een goede en veilige omgeving. U zult ervoor zorgen dat het op een toonaangevende school terechtkomt en dat het zich niet met slechte vrienden inlaat. Desnoods engageert u zich via oudercomité om het ecosysteem van de school te beïnvloeden en te verbeteren. Het is eigenlijk exact hetzelfde principe.