Ondernemen is heel wat uitdagender geworden

De afgelopen jaren moesten we er niet van wakker liggen, maar nu liggen de inflatiecijfers nog altijd bijzonder hoog. Consumenten én ondernemingen hebben daardoor te kampen met hoge prijsstijgingen. “De grootste impact voor ondernemingen zijn vooral de kosten die hoog oplopen”, vertelt Peter De Keyzer. “Voor bouwondernemingen wordt de aankoopprijs van materialen bijvoorbeeld alsmaar duurder.”

Net als de inflatie zijn ook de energieprijzen ondertussen over hun hoogtepunt heen (september 2022), maar ze liggen nog altijd aanzienlijk hoger dan pakweg twee jaar geleden.

“Zowel energie-intensieve ondernemingen als dienstenondernemingen zijn daar zeer onderhevig aan. Naast de kosten die oplopen, is ook de automatische loonindexering erbij gekomen, waardoor ondernemingen de lonen verplicht moesten optrekken. Bedrijven hadden dus geen andere keuze dan hun afzetprijzen te verhogen, anders verdwijnen hun winstmarges als sneeuw voor de zon.”

Wat energie betreft stelt Europa alles in het werk om de afhankelijkheid van Rusland af te bouwen. Op middellange termijn moeten we bovendien evolueren naar een groene economie. Ook deze versnelde transitie zal behoorlijk wat kosten met zich meebrengen.

“Wij zijn een van de weinige landen ter wereld waar de lonen en uitkeringen automatisch gekoppeld zijn aan de index. Of dat systeem al dan niet moet verdwijnen, is een debat dat op zowel op korte als lange termijn gevoerd moet worden. De meeste ondernemingen zagen de lonen met zo’n 10% stijgen. Multinationals met bijvoorbeeld vestigingen in België en Duitsland weten dan wel waar ze hun productie moeten uitbreiden. De loonindexering beschermt de koopkracht van onze burgers op korte termijn, maar ondergraaft die op langere termijn, omdat het ons concurrentiekracht kost.”

“Maar je kunt de loonindexering natuurlijk niet zomaar afschaffen. Dat is een recept voor sociale onrust, staking en polarisatie. Zelf ben ik fan van een systeem waarbij je het nettoloon van de burgers kan indexeren, maar dan zonder de belastingen en de sociale bijdrage die daarbij horen. Dat betekent dat de burger nog altijd beschermd is tegen de inflatie, maar dat de extra sociale lasten en belastingen die daarbij horen niet langer naar de overheid gaan.”

Heel wat economen houden er een verschillende mening op na. Komt die lang gevreesde recessie er nu of niet? En als ze er komt, zal ze dan hard toeslaan of zachtjes overwaaien? Feit is dat zowel de consument als ondernemingen voorzichtig zijn met hun uitgaven. Al kan de bezorgdheid om een potentiële recessie een effectieve recessie natuurlijk in de hand werken.

Bovendien is de belastingdruk in ons land erg hoog. We betalen bijzonder veel belastingen en tóch zitten we met een hoge overheidsschuld en weinig financiële buffers. Dat zegt heel wat over ons langetermijndenken.

“In België gaat het debat altijd over het hier en nu. Elke dag wordt er een nieuwe tegemoetkoming, belasting, korting of premie bedacht, maar niemand heeft het over maatregelen om die extra uitgaven op lange termijn te compenseren. Dat perspectief moet dringend in het publieke debat worden geïntroduceerd.”

“Afgelopen decennia was het best makkelijk ondernemen: rentes waren laag of nul, de groei was stabiel en de inflatie was laag of onbestaande. De wereld was ‘een vreedzaam dorp’. We haalden goedkope producten uit Azië, energie uit Rusland, ons staal uit China en we verplaatsten fabrieken massaal naar lageloonlanden.”

“Die schijnbare stabiliteit is nu volledig verdwenen. Verandering, onzekerheid en steeds wijzigende omstandigheden worden de norm. Vergelijk het met de keuze van een wagen: naargelang de omstandigheden kies je ook voor een ander model. Wie op een racecircuit in droge weersomstandigheden een recordtijd wil neerzetten, kiest best voor een perfect getunede sportwagen met veel vermogen, net voldoende brandstof en brede banden met veel grip. Maar als de omstandigheden niet perfect zijn of zelfs onvoorspelbaar, dan kies je best voor een ander type wagen. Op expeditie door de jungle kom je verder met een 4×4, met een spade om je auto uit te graven, jerrycans brandstof voor een onverwacht langere tocht en uiteraard een stafkaart en kompas voor het geval je gps het niet meer doet. Dezelfde conclusie geldt vandaag des te meer voor ondernemingen. We betreden een tijdperk van verandering, volatiliteit en lage voorspelbaarheid. Dat vereist dan ook een andere mindset”, aldus Peter.