Industrie & Supply chain

Insolventies in de maakindustrie nemen toe: oorzaken, gevolgen en sluimerende gevaren

15 Min
03/10/2024


Het zijn moeilijke jaren geweest voor fabrikanten over de hele wereld. In het kader van de Brexit moesten toeleveringsketens opnieuw opgebouwd worden. Nadien volgde een nog bredere herstructurering als gevolg van de pandemie, waarna fabrikanten last kregen van sterk stijgende kosten en inflatie. Tussen de pijn en het herstel door bouwden veel fabrikanten hun veerkracht weer op tot het niveau van voor de pandemie, terwijl anderen zich overgaven aan de volatiliteit van het supply chain-landschap. 

Aan de hand van insolventierapporten in de wereldwijde database van Creditsafe konden we de evolutie van de insolventies in enkele grote productie-economieën in Noord-Amerika en Europa vergelijken en onderzoeken wat dit in de nabije toekomst betekent voor fabrikanten.

Uit het rapport blijkt dat nu de inflatie wereldwijd langzaam begint af te nemen, er in februari 2024 een kleine daling van 9% was in het aantal insolventies in de wereldwijde maakindustrie. Al was dat vooral te danken aan de veerkracht van economieën in het VK en de VS. In Frankrijk, Duitsland en Italië was er in feite een sterke stijging van het aantal insolventies. Het toont aan dat sommige economieën nog steeds de gevolgen ondervinden van de pandemie en het geopolitieke landschap.

Zou dit een geschikt moment kunnen zijn om de schade op te meten? En om eens stil te staan bij de vraag hoe fabrikanten zich kunnen voorbereiden op nieuwe verstoringen, cashflowcrisissen en faillissementen dit jaar?


Chapter 1

Hoe hebben insolventies tot nu toe de grootste verwerkende economieën in 2024 beïnvloed?

Turbulentie neemt toe voor fabrikanten in Duitsland, Frankrijk & Italië

Verstoringen in de maakindustrie hadden vorig jaar de grootste impact op de drie grootste economieën van Europa. De Duitse industrie kreeg eerst klappen door de scherpe stijging van de energieprijzen, waardoor de industriële productie aanzienlijk vertraagd werd. Terwijl de insolventiecijfers tussen februari 2023 en februari 2024 stagneerden binnen een bandbreedte van 1.000 bedrijven, wordt verwacht dat de industriële productie in 2024 verder zal dalen met 1,5%. In de grootste economie van Europa kan het een nieuwe faillissementenpiek in de sector veroorzaken. 

Italië kent een vergelijkbare situatie. Halverwege vorig jaar stortte Italië in een diepe recessie nadat het maanden worstelde met inflatiesprongen, hoge energiekosten en een enorme vertraging in consumentenbestedingen en investeringen. 

De groeiende inflatie leidde tot een tragere vraag en minder productie in de op twee na grootste productiesector van Europa. Dat resulteerde in een bevriezing van de arbeidsmarkt, die rechtstreeks gevolgen had voor Italië. Een vicieuze cirkel, want uiteindelijk zette dit een neerwaartse spiraal van productie en fabricage in gang, die bijdroeg aan meer dan 9.000 insolventies sinds februari 2023. 

De krimp in de Italiaanse maakindustrie heeft ook directe gevolgen gehad voor buurlanden, zoals Frankrijk. Ook daar namen we een scherpe piek waar in het aantal insolventies: van 4.000 in februari 2023 naar 5.400 in februari 2024. Frankrijk, de op één na grootste economie van de eurozone, heeft dezelfde klappen gekregen voor zijn bbp als Italië, met trage aankoopactiviteiten, dalende productiviteit en een bevriezing van de aanwervingen tot gevolg. 

De aanhoudende vertragingen in de productiesectoren van Duitsland, Frankrijk en Italië, hebben schokgolven doorgestuurd naar omliggende Europese regio's en zelfs helemaal over de Atlantische Oceaan.

Langzame en gestage verlichting van inflatiedruk op Amerikaanse markten

De Amerikaanse presidentsverkiezingen zullen bepalen of het aantal faillissementen in de verwerkende industrie dit jaar zal stabiliseren of toenemen.

Een lichte daling van het aantal insolventies in de Amerikaanse industrie van 3.500 in 2023 naar 3.000 in 2024 is een weerspiegeling van het huidige economische klimaat in de VS. Daar zijn fabrikanten misschien even verlost van de inflatiedruk, maar nog niet uit de problemen. Vooral omdat de kosten stijgen en omdat het twijfelachtig blijft of de rente dit jaar verder zal dalen.

De verkiezingen zullen bepalen of het aantal faillissementen in de verwerkende industrie dit jaar stabiliseert of juist stijgt.

De druk om de kosten te beperken wordt nog verhoogd door de naderende presidentsverkiezingen. De verkiezingen zullen bepalen of het aantal faillissementen in de verwerkende industrie dit jaar zal stabiliseren of toenemen. Dat het politieke klimaat verschuift, is vooral zorgwekkend voor brandstofproducenten en de petrochemie. Nieuwe klimaatwetten, zoals de Californische emissienormen voor auto's, vereisen onder andere dat alle nieuwe wagens vanaf 2035 nul emissie uitstoten. 

Deze regel moedigt autofabrikanten aan om sneller over te schakelen op elektrische voertuigen (EV's). Temeer omdat veel staten voertuigen die op gas rijden verbieden. Het veroorzaakt een enorme kloof in de toeleveringsketen tussen autofabrikanten en fabrikanten van petrochemische brandstoffen.

Stabiliserende omstandigheden in het VK & Ierland 

Toen de grondstofprijzen in 2022 en 2023 stegen, betekende dit ook het faillissement van heel wat Britse en Ierse productiebedrijven. Deze kostenstijgingen kwamen in de nasleep van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland vooral hard aan bij fabrikanten van voedingsmiddelen. Veel leveranciers zagen de kosten toenemen, maar kregen onvoldoende tijd om zich te herstellen.

Vandaag, 2024, kunnen Britse en Ierse fabrikanten eindelijk weer ademhalen dankzij een lichte opleving van de binnenlandse vraag en een daling van de energiekosten. Zowel het aantal faillissementen als het banenverlies neemt langzaam af in de verwerkende industrie. Ook onze gegevens toonden aan dat het aantal insolventies in het Verenigd Koninkrijk en Ierland op jaarbasis binnen dezelfde range van 250 en 253 bleef. Een bewijs van geleidelijke stabiliteit in de sector vergeleken met de voorgaande jaren. 


Chapter 1

Wat zou in 2024 een nieuwe piek aan faillissementen in de maakindustrie kunnen veroorzaken?

Stijgende kosten, nieuwe regelgeving en geopolitieke spanningen, vlak na COVID-19, lijken op het eerste gezicht de belangrijkste elementen om de pijnlijke daling van de marges in de verwerkende industrie te verklaren. Maar om dieper in te gaan op de verschuivingen die wereldwijd hebben bijgedragen aan de recente piek aan faillissementen en welke uitdagingen er nog in het verschiet liggen, spraken we met Assistant Professor in Operations & Supply Chain Management aan de Trinity Business School, Dr. Isilay Talay. Hij hielp ons om de belangrijkste risico's voor de maakindustrie in 2024 in kaart te brengen.

1. Klimaatverandering en cashflow

Als er nieuw klimaatbeleid wordt aangenomen, zijn het vaak de autofabrikanten en hun toeleveranciers die het meest te maken krijgen met cashflowproblemen, niet de detailhandel.


In de afgelopen vijf jaar zijn overstromingen een belangrijk bedrijfsrisico gebleken voor veel fabrikanten. Het heeft hen ertoe aangezet hun activiteiten te verplaatsen uit kwetsbare, laaggelegen regio's zoals Zuid-Azië en grote delen van Zuid-Amerika. 

Het zijn echter niet alleen de fysieke klimaatomstandigheden die de kosten voor fabrikanten de hoogte in hebben gejaagd. Het beleid inzake klimaatverandering om emissie tegen te gaan en de luchtkwaliteit te behouden, heeft ook gevolgen gehad voor de kosten en vooral de cashflow van fabrikanten en hun leveranciers.

"Met een nieuw klimaatbeleid zijn het vaak de toeleveranciers die het slachtoffer zijn. Neem bijvoorbeeld landen met een belangrijke autofabricagemarkt, die nog steeds niet zo concurrerend elektrische voertuigen produceren als in de VS of China. Alle toeleveranciers die zich stroomopwaarts in de toeleveringsketen bevinden, hebben te lijden onder de invoering van een nieuw emissiebeleid", aldus Talay. 

Dr. Talay wijst op een veelgebruikte strategie die grote retailers gebruiken om kosten te verplaatsen. In plaats van de prijzen te verhogen zodat de klanten stroomafwaarts moeten betalen voor groene technologie of duurdere grondstoffen, verschuiven ze de kosten stroomopwaarts zodat de leveranciers de klappen moeten opvangen. Maar omdat er geen geld omhoog gaat in de toeleveringsketen, worden hun eigen fabrikanten en leveranciers soms insolvent en dreigt een complete instorting van de toeleveringsketen.

2. De prijs voor groene natuur & nieuwe transportroutes

Mexico heeft zich ontpopt tot het nieuwe productiecentrum voor veel in de VS gevestigde fabrikanten vanwege de nabijheid van de Amerikaanse kust en 'vriendelijkere' handelsovereenkomsten.

De aanhoudende conflicten Rusland-Oekraïne en Israël-Hamas hebben veel fabrikanten ertoe aangezet om hun productie te verplaatsen. De door oorlog geteisterde regio’s ruilen ze in voor veiligere regio's dichterbij of voor landen die harmonieuze handelsovereenkomsten onderhouden met hun thuisland, zoals Mexico. De vertroebelde relatie tussen China en andere wereldeconomieën speelt op dezelfde manier ook Vietnam in de kaart. Het stijgt in de rangorde als gastland voor veel Amerikaanse mijnbouwers, uitbaters van steengroeven en fabrikanten van auto-onderdelen.

Het blijft moeilijk om kosten te besparen in een tijd waarin toeleveringsketens in het licht van de oorlog opnieuw opgebouwd moeten worden.

Maar ook dan blijven de gevaren bestaan. Het blijft moeilijk om kosten te besparen in een tijd waarin toeleveringsketens in het licht van de oorlog opnieuw opgebouwd moeten worden. Transportroutes worden soms langer en complexer. Vaak zijn er meer belanghebbenden bij betrokken. Een verhuis blijkt dan ook een tweesnijdend zwaard te zijn voor zowel fabrikanten als hun leveranciers.

"Niet alleen de oorlog in Oekraïne, maar ook de aanvallen op de Rode Zee dwingen grote rederijen om het Afrikaanse subcontinent te doorkruisen. Dit heeft de kosten voor fabrikanten aanzienlijk opgedreven en de marges voor leveranciers verkleind", zegt Dr. Talay.

"Het is moeilijk om een klant te vinden die vooruitbetalingen wil doen. De druk op de leverancier blijft toenemen. Die moet een omweg uitstippelen en rekening houden met de risico's van een langere route, terwijl ze hun marges al delen met het transportbedrijf.”

“En daar komt nog bij dat betalingen verder worden uitgesteld als materialen te laat geleverd worden, waardoor de cashflow in gevaar komt. En materialen die te laat of helemaal niet geleverd worden, veroorzaken op hun beurt ernstige verstoringen van de productie en de verdere toeleveringsketen."

Dr. Talay wijst ook op het gebrek aan risicobeheersystemen en -processen bij veel leveranciers en fabrikanten. Door deze tekortkoming worden ze blootgesteld aan de gevolgen van onderbrekingen in de toeleveringsketen, transportvertragingen en cashflowproblemen.

3. Toenemend risico op sancties en ethische overtredingen

De omvang en het aantal sancties na de Russische invasie in Oekraïne hebben fabrikanten blootgesteld aan bijkomende risico’s.

Olifanten vechten, maar het is het gras dat vertrappeld wordt.” Het is een veelgebruikt gezegde in de moedertaal van onze Turkse gespreskpartner. Het geeft treffend weer hoe de meeste fabrikanten negatief beïnvloed werden door oorlogsgerelateerde sancties.

Het gebruik van economische sancties is niets nieuws. Maar de omvang en het aantal sancties na de Russische invasie in Oekraïne hebben fabrikanten blootgesteld aan bijkomende risico’s. Mogelijk hebben ze onbewust banden met leveranciers of ultieme begunstigden die onder de sancties vallen. Sancties zijn niet alleen een groeiende compliance-kwelling geworden voor veel kmo’s. Ook grote fabrikanten met complexe toeleveringsketens en betalingsroutes lopen een groot gevaar om de sancties – per ongeluk – te schenden.

"Grote fabrikanten hoeven niet insolvabel te zijn om een piek aan insolventies te veroorzaken. Als ze de sancties schenden, dan dalen hun winsten en hun marktaandeel en het creëert onmiddellijk een rimpeleffect naar hun verschillende leveranciers", zegt Dr. Talay. 

Chapter 1

Hoe kunnen fabrikanten de uitdagingen van 2024 het hoofd bieden?

Grote fabrikanten hoeven niet insolvabel te zijn om een piek aan insolventies te veroorzaken. Als ze de sancties schenden, dan creëert dat onmiddellijk een rimpeleffect naar hun verschillende leveranciers.

Dr. Talay vertelde ook hoe productiebedrijven zich kunnen wapenen tegen mogelijke verstoringen dit jaar. 

“Supply chain management beperkt zich niet alleen tot de fysieke goederenstroom, maar is ook afhankelijk van de geldstroom en de informatiestroom”, zegt hij. “Hoe fabrikanten informatie gebruiken om verstoringen in de toeleveringsketen te voorspellen en te beheersen, zal een grote rol spelen in hun succes of falen dit jaar.”

Creditsafe heeft wereldwijd meer dan 20.000 fabrikanten gesteund met internationale en lokale kredietrapporten, die gedetailleerde financiële informatie bevatten over bedrijven in 200 landen. De bedrijfsrapporten geven een 360-graden-beeld en dekken zowel financiële als reputatierisico's voor fabrikanten af.

  1. Betere bescherming tegen reputatierisico's: Het due diligence platform KYC Protect van Creditsafe duikt diep in de complexe eigendomsstructuren van bedrijven. In slechts enkele stappen stelt een fabrikant vast wie de bestuurders, aandeelhouders en UBO's zijn van een bedrijf waar ze mee samenwerken. Een screening op sancties, handhaving, politiek prominente personen (PEP’s), insolventieregisters en andere risicocategorieën is vervolgens kinderspel.
  2. Betere bescherming tegen financiële risico's: Wanneer fabrikanten due-diligence controles uitvoeren, kunnen ze bedrijfsrapporten gebruiken om een goed beeld te krijgen van de financiële sterkte/zwakte van hun leveranciers. Door verschillende elementen te screenen, kunnen fabrikanten het financiële risico beter beoordelen voordat ze een samenwerking aangaan.

Het aantal insolventies in de maakindustrie is in het eerste kwartaal van dit jaar met 9% gedaald. Toch hebben wereldwijd de grootste verwerkende economieën het moeilijk en zijn er signalen voor verstoring in de rest van het jaar.

Gezien de economische context van oorlogen, klimaatverstoringen en geopolitieke spanningen zijn deze cijfers misschien niet meteen verrassend. Wat wel zorgwekkend is, is hoe fabrikanten zullen reageren op de komende uitdagingen in 2024. Of fabrikanten al dan niet uit de problemen komen, hangt grotendeels af van hoe ze gegevens gebruiken om hun toeleveringsketen transparanter te maken. Het zal grotendeels de sleutel zijn tot hun succes of falen in het huidige supply chain-landschap van sudderende geopolitieke spanningen, sancties en stijgende zeespiegels.

Identificeer vandaag nog de beste klanten voor uw bedrijf

Ontdek waarom meer dan 20.000 fabrikanten GraydonCreditsafe gebruiken om de juiste klanten te beoordelen en aan te trekken.